Potwór Herberta - reaktywacja

Kiedy na naszym blogu, w jednym z komentarzy, pojawił się tytuł tygodnika „Nie”, nie umiałem się przede wszystkim zmusić do nawet najmniejszego skupienia, ale też zdziwiłem się, że to coś w ogóle jeszcze istnieje. Ktoś kto mnie zna, jako gorliwego odbiorcę stacji TVN24, mógłby sądzić, że ja również muszę zaglądać do tej szczególnej gazety. Tymczasem jest to nieprawda. To coś miałem w ręku dwa razy w życiu. Dokładnie. Raz, przed wielu, wielu laty, kiedy pewien mój kolega, który przyjechał do Polski z Chicago i poprosił mnie, żeby mu to kupić, a drugi raz, jak byłem na wizycie u mojego ukochanego wujka, który, jak się okazało, to czyta.

A więc, kiedy zobaczyłem nazwę „Nie”, zdębiałem, bo poczułem się, jakbym wrócił do czasów późnego Rakowskiego, ewentualnie wczesnego Wenderlicha. Tymczasem, z już bardziej mainstreamowych medialnych doniesień, uzyskałem informację, że owszem – Jerzy Urban żyje, a z nim jego tygodnik. No i jego pomysły.

Gdyby ktoś nie wiedział, o czym mówię – bardzo krotko. Otóż Urban poprosił kilkunastu przedstawicieli polskiego życia, jak najbardziej publicznego, żeby mu odpowiedzieli na jedno pytanie. Mianowicie pytanie odnośnie przyszłości, jaką oni sami planują dla Jarosława Kaczyńskiego. Osoby, które zgodziły się wziąć udział w ankiecie, a więc jak najbardziej naturalnie przyjaciele projektu o nazwie „Nie”, w swojej ogromnej większości prorokują Jarosławowi Kaczyńskiemu śmierć. Co do rodzaju tej śmierci, jej oprawy, i wszystkiego co nastąpi po niej, to już wynik indywidualnej inwencji i emocji uczestników ankiety, głównie emocji o charakterze kabaretowym. Podstawowy przekaz pozostaje jeden – Jaroslaw Kaczyński wkrótce umrze.

I to, moim zdaniem, stanowi sytuację całkowicie nową. Oto nie Jerzy Urban, a więc człowiek, który zapisał się w historii europejskiej cywilizacji w sposób bardzo konkretny – choćby zakładając w jednym z konfesjonałów podsłuch i publikując zapis rozmów między księdzem, a osobą wyznającą swój ból – lecz wiele bardzo prominentnych osobistości polskiego zycia publicznego, całkowicie oficjalnie, w świetle jupiterów, bez wstydu, a nawet bez poczucia wyjątkowości tego w czym biorą udział, wspomogło projekt, który miał na celu tylko jedno – zaapelować o śmierć dla Jarosława Kaczyńskiego. Nie o koniec politycznej kariery, nie jakąś przykrą kompromitację, nie przegraną w najbliższych wyborach i emeryturę na obrzeżach polskiej historii, ale o śmierć. I oto, żeby ta śmierć dokonała się w towarzystwie najbardziej szyderczego rechotu.

Ale jest jeszcze coś. Jak się okazuje, doszliśmy do miejsca, gdzie tego typu wydarzenie – z punktu widzenia tradycji i reguł absolutnie podstawowych – właściwie nie wywołuje żadnej reakcji. Nie mam tu na myśli jakiś oficjalnych gestów, publicznej debaty, czy choćby pojedynczych opinii. Mówię o braku reakcji w ogóle. Tak jakby nastał czas, gdzie wszelkie reguły zostają unieważnione. Powiem jeszcze raz. Dochodzi do publicznej – nie prowincjonalnej, niszowej, czy w postaci artystycznego happeningu – lecz jak najbardziej oficjalnej, ogólnopolskiej debaty, z udziałem czołowych postaci polskiej współczesności na temat taki oto, jaki rodzaj śmierci należy wybrać dla jednego z nas… i nic. Gdzieś w jakimś zoo urodziła się żyrafa i ma trzy matki.

Oto coś, co swego czasu Zbigniew Herbert nazwał „potworem pana Cogito”:

„gdyby nie duszny ciężar

i śmierć którą zsyła

można by sądzić

że jest majakiem

chorobą wyobraźni

*

ale on jest

jest na pewno”

Na końcu tego wszystkiego mamy Jarosława Kaczyńskiego. Czemu akurat on? I czemu z takim impetem? Jak to się stało, że po tylu latach względnego ładu, pojawił się właśnie on? I to w taki sposób? Tu mamy bardzo szerokie pole do interpretacji tego zjawiska. Z mojego punktu widzenia jednak, jak bym nie kombinował, wychodzi mi jedno. To się dzieje tylko w jednym celu. Żeby ci, którzy potrzebują więcej czasu, większych liter i bardziej kolorowych obrazów, zrozumieli jedno. Nadszedł czas deklaracji. I czasu już jest bardzo mało. Radziłbym się nie spóźnić.