Nasza pamięć bezsenna

Jak pewnie wielu z nas pamięta, dni, krótko po smoleńskiej katastrofie, oprócz przerażenia i bólu, przyniosły ze sobą nadzieję na to, że nienawiść, która w sposób oczywisty doprowadziła do tej śmierci, rozpłynęła się wraz z ową straszliwą mgłą. Można było na to liczyć choćby przez to, że nawet wielu z tych, którzy wcześniej wyłącznie podsycali czarne emocje, jakby uznali, że została przekroczona pewna granica i że to co się stało wyszło jednak wszystkim na gorsze. Oglądaliśmy te skupione, czy może tylko zmieszane, twarze, patrzyliśmy na te zdjęcia – nowe i tak bardzo inne – słuchaliśmy słów pozwalających liczyć przynajmniej na złagodzenie tego śmiertelnego kursu, a jednocześnie nie mogliśmy nie zauważyć, że z drugiej strony nadchodziła już fala nowa – równie czarna, równie wysoka, tyle że chyba jeszcze bardziej zimna i bezwzględna.

Dziś powoli zbliżamy się do pełnej rocznicy tamtej zbrodni, i już wiemy z całą pewnością, że jeśli możemy liczyć na jakąkolwiek zmianę, to jedynie przez całkowite i ostateczne wyeliminowanie źródła tego zła – a więc ludzi, których jedyny sukces i praktyczny sens życia i działania bierze się właśnie z tego, że nawet śmierć nagle otrzymuje swój oczywisty czar i urok. Więcej. Ludzi, którzy jeśli tylko zauważą, że owa śmierć, ze swoim czarem i urokiem, niesie z sobą odpowiednią skuteczność, to gotowi są jej usługi przyjąć i korzystać z nich już do końca. Dziś już wiemy na pewno, że na tym poziomie na nic dobrego nie możemy już liczyć. Nie będzie ani poprawy, ani żalu za grzechy, ani nawet chęci na poprawę. A więc, przy całym smutku, jaki powoduje ta konstatacja, możemy przynajmniej powiedzieć, że nastąpił ostateczny koniec złudzeń.

Myśl ta przyszła mi do głowy ostatnio kilka razy – również kiedy czytałem pewien najczarniejszy manifest jednego z komentatorów, który ostatnio z uporem szaleńca pojawia się na tym blogu i grozi mi śmiercią – ale chyba najbardziej mnie uderzyła, kiedy posłyszałem w telewizji najpierw jak Monika Olejnik zademonstrowała autentyczne zdziwienie wobec sugestii, że Lech Kaczyński za swojego życia mógł być w jakikolwiek sposób niesprawiedliwie traktowany przez media i sterowaną przez nie część opinii publicznej, a w chwilę po niej Grzegorz Miecugow stwierdził autorytatywnie, że tak intensywnie omawiana jeszcze przed rokiem sprawa manipulacji zdjęciami Prezydenta i jego żony, była tylko niepotrzebną wrzutką, wynikającą z nieporozumienia, niewiedzy i posmoleńskiej traumy. Już zupełnie niedawno, gdzieś w medialnym przekazie, ktoś przypomniał starą już tak bardzo kwestię kampanii zniesławiającej Lecha i Jarosława Kaczyńskich, która przekroczyła nasze granice i znalazła swoje ujście w niemieckiej prasie. Ale i tu, od razu pojawiła się informacja, że tak naprawdę nawet wtedy nic się nie stało, bo z jednej strony mieliśmy do czynienia zaledwie z rozdętym ponad miarę ego Prezydenta, a z drugiej zaledwie niewinnym żart Em rzekomo satyrycznej gazety.

A ja sobie myślę dalej, że istnieje pewne niebezpieczeństwo, że wielu z nas – troszkę przez zwykły upływ czasu, ale też przez naturalną chęć wypierania z siebie niemiłych emocji – przyjmie w końcu tę fatalną optykę. Że w pewnym momencie uznamy, że tak naprawdę to tylko nasze emocje każą nam się oburzać czy cieszyć, natomiast przekaz jaki do nas dochodzi jest na ogół w miarę obiektywny i nie może być inny. Tym bardziej, może być nam łatwo zapomnieć o tamtych dniach, kiedy już właściwie codziennie słyszymy o kolejnych kompromitujących faktach, tym razem dotyczących już nie Lecha Kaczyńskiego, ale Bronisława Komorowskiego. Może się więc zdarzyć, że dojdziemy do wniosku, że tak naprawdę nie było żadnego spisku, żadnego knucia, żadnych złych intencji, ale zaledwie informacja, która nam z jakiegoś powodu nie pasowała. Lech Kaczyński robił z siebie pośmiewisko – media o tym informowały. Pośmiewisko robi z siebie Bronisław Komorowski – czy ktoś ten fakt ukrywa? A zdjęcia? Spójrzmy na zdjęcia Komorowskiego, albo tym bardziej jego żony. Czy ktoś coś manipuluje? Czy ktoś chce nas oszukać? A może coś przed nami ukryć?

A może media nie trzymają standardów? Ależ gdzie tam! Niedawno – wspomniałem już o tym dziwnym zdarzeniu niedawno – do Szkła Kontaktowego zadzwoniła jakaś kobieta i powiedziała, że ojciec Janusza Palikota był w czasie wojny tzw. szmalcownikiem. Grzegorz Miecugow nie dość, że jej ową wypowiedź przerwał, to poinformował wszystkich, że jeśli do niego zgłosi się prokurator i poprosi o numer telefonu tej pani, to on bez wahania podejmie współpracę. Bo prawo musi znaczyć prawo. A sprawiedliwość – sprawiedliwość. W innym momencie, ktoś użył w rozmowie słowa uznanego za wulgarne i został natychmiast wyłączony. A ja mam pamięć starą, ale wciąż dobrą, więc pamiętam, jak przez całe lata w domenie jak najbardziej publicznej, w tym w Szkle Kontaktowym właśnie – zapewne w ramach realizowania konstytucyjnej gwarancji wolności słowa – informowano, że zmarły ojciec Prezydenta był stalinowskim zbrodniarzem, a jego córka Prezydenta żoną ubowca, z którym w dodatku wyemigrowała za granicę. I choćby te dwie informacje były powtarzane tak często i tak bezkarnie, że z pewnością nie tylko mnie zapadły w pamięć. I niewykluczone, że jeśli dziś jakiś obłąkaniec pisze na moim blogu, że o karze, jaka mnie czeka z moje niedobre poglądy, to trochę i przez tę eksplozję wolności słowa. A akurat nie umiem sobie przypomnieć, żeby któregokolwiek z tych oszczerców Grzegorz Miecugow straszył prokuratorem.

A zatem, pamięć mam dobrą. A więc pamiętam na przykład też czas, kiedy to prezydent Lech Kaczyński udawał się z wizytą do Azji i Japonii. I kiedy to media, jak zawsze, informowały. Nic ponad to. Wyłącznie informowały. Powspominajmy zatem. Choćby po to, by jakoś się przygotować do rocznicy smoleńskiej mgły i smoleńskiej zbrodni.

Oto dowiadujemy się, że samolot, którym prezydent Kaczyński leciał z wizytą do Japonii, miał poważną awarię i musiał nocować gdzieś w Mongolii, co oczywiście, w połączeniu z tą Mongolią i wcześniejszym kartoflem, budzi wybuchy powszechnego entuzjazmu. W pewnym momencie do Szkła Kontaktowego dzwoni jakiś pan i prosi, żeby może uszanować pozycję głowy państwa i nie kpić nieustannie z prezydenta Kaczyńskiego podczas jego jak najbardziej oficjalnej wizyty na Wschodzie. Dwaj pajacowie, prowadzący program, najpierw udają, że kompletnie nie wiedzą, o co chodzi, a następnie, z trudem powstrzymując chichot, obiecują, że ależ oczywiście, oni z pełnym szacunkiem i tak dalej. I wtedy pojawia się na ekranie sms: „A co to prezydentowi zamarzło? Skrzydło czy dziób?"

Na drugi dzień otrzymuję od Orange porcję newsów, a w tym i ten, że cesarz Japonii się pochorował i odwołał wszystkie spotkania, w tym spotkanie z Lechem Kaczyńskim. I natychmiast słyszę żarty o tym, jak to Cesarz ciężko zapadł na zdrowiu, gdy posłyszał, że ma się spotkać z Lechem Kaczyńskim, albo, że w tej sytuacji Kaczyńskiemu pozostaje się spotkać z cesarskim szatniarzem, albo, że w tej sytuacji głupio zrobił, że w ogóle jechał do Japonii, bo mógł zostać w Mongolii. Na – ha, ha, ha! – zawsze. A głosy te słyszę nie na ulicy, nie w sklepie, nie od swoich głupich znajomych w czasie towarzyskich spotkań, ale w jak najbardziej oficjalnej domenie publicznej.

Dużo bardzo pamiętam. Choćby wielodniową dyskusję w mediach na temat tego, ze Lech Kaczyński powiedział do szefa BOR-u „Won gnoju!” Wprawdzie wiadomość ta ani nie została potwierdzona, ani w ogóle nie niosła ze sobą siły faktu, lecz była wyłącznie puszczoną przez kogoś w obieg plotką typu ‘podobno’, ale i tak nie przeszkodziło to temu, by TVN24 przez kolejne dni ową informacją karmił siebie i innych. Pamiętam też, jak w czasie, kiedy to wszyscyśmy się strasznie emocjonowali tym, że Lech Kaczyński pojechał nie wiadomo po co do Gruzji i tam robił z siebie durnia, w przestrzeni jak najbardziej oficjalnej krążyły takie popisy dziennikarskiej elokwencji jak: „Machiavelli w krótkich gaciach", „małostkowy safanduła", „pajac", ktoś kto „z gęby robi cholewę", czy kto „dziób pcha pod lufę", czy stwierdzenia na poziomie wręcz publicystycznej analizy, takie jak: „Wystarczyło więc kilka serii w powietrze i całe bohaterskie towarzystwo z uśmiechem i z ulgą pognało z powrotem do domu".

Ja tego wszystkiego nie wymyślam. To było. I nasz świat będzie musiał z tym już żyć zawsze, bo to wszystko napełniało go napięciem takim, że ono w końcu musiało doprowadzić do śmierci, a co dziś przez niektórych jest określane jako nic nie znacząca satyra i demokratyczna debata. Ale nie tylko to. Nie tylko publicystyczne bon moty, ale również poważne analizy. Oto pamiętam świetnie odredakcyjny artykuł w Newsweeku przedstawiony przez Wojciecha Maziarskiego, w którym Maziarski udowadnia, że prezydentura Lecha Kaczyńskiego tak naprawdę jest wynikiem swoistego zamachu stanu, i sugeruje, że skoro legalne sposoby usunięcia Kaczyńskiego z urzędu zawiodły, należy się zastanowić nad metodami mniej legalnymi. I wyrzucając z siebie swoje mądrości, podkreśla je i wzmacnia przy pomocy frazy, ze trzeba „coś zrobić”. Bo tak dalej być nie może. Pamiętam też serię reportaży z prezydenckiego pałacu przedstawionych w Dzienniku przez wieczne gwiazdy śledczego dziennikarstwa Reszkę i Majewskiego – dziś już po ‘naszej’ stronie – w których owe asy wywiadu ze swadą informowały, jak to Lech Kaczyński, człowiek całkowicie ubezwłasnowolniony przez swoją jędzowatą żonę i przebiegłych doradców, uzależniony od alkoholu i cierpiący na przeróżne jawne i skryte choroby, człowiek tak fatalnie nieudany, jest w stanie kompletnie sparaliżować pracę rządu i samego premiera. Jak to okazuje się, że nawet ktoś tak wybitny jak Donald Tusk wobec kogoś takiego, jak Lech Kaczyński, jest kompletnie bezradny. A więc koniecznie coś trzeba zrobić.

No i hop! Zrobiono. I okazuje się, że wszystko co robimy, ma swoje konsekwencje. Nasze dobre czyny – konsekwencje dobre, z kolei nasze zło – powoduje już tylko coraz większe zło. I to nie koniecznie na poziomie nie bezpośrednim, gdzie jedno z drugiego w sposób prosty wynika, ale w wymiarze bardziej metafizycznym. A tu, z kolei, ta walka tworzy tak nieprawdopodobnie spektakularne akrobacje, że już nawet nie wiadomo, w którym miejscu porażkę ponosi dobro, a w którym zło. I kiedy zwycięstwo tryumfuje, a kiedy jest tylko pozorem. Strącono ten samolot i nagle obraz tych biednych szczątków, te odwrócone ku niebu koła, ta zmasakrowana bialoczerwona szachownica wywołała taki żal, taki ból, a jednocześnie taki bezmiar miłości, ze dziś już widzimy najwyraźniej jak tylko można, że nic tego wiatru nie zatrzyma. Z drugiej jednak strony, równie wyraźnie obserwujemy, jak to zło się przepoczwarza i już nie fizycznie, ale właśnie metafizycznie, by nagle stać się znów osobą.

Powrót peerelu, czy to pod postacią propagandy, tak bezwzględnej, tak brutalnej, a jednocześnie tak bezczelnie prostackiej, że dla każdego w miarę wrażliwego obserwatora wręcz obraźliwej, czy w formie tego orderu nadanego przez, jeszcze tylko pełniącego obowiązki po zamordowanym Lechu Kaczyńskim, prezydenta Bronisława Komorowskiego rosyjskiemu ambasadorowi, i tej nieustannej obecności Rosji w naszej publicznej przestrzeni – tych ich ministrów, przeróżnych urzędników, tego ich dziennikarza pracującego w Polsce i w tak szczególny sposób uzupełniającego ten czarny obraz – to wszystko nie jest w żaden sposób historyczną, czy polityczną konsekwencją tamtej zbrodni, lecz najzwyklejszym trumfem Szatana.

PRL wraca jako swoja własna parodia. Pisałem wcześniej od dziennikarzach. O Reszce, Majewskim, Maziarskim, czy wreszcie Sekielskim. Oni wszyscy zostali stworzeni nie przez politykę, nie przez historię, ale przez to zło, które przecież nie narodziło się 10 kwietnia, ale kotłowało się po różnych zakamarkach już wiele lat wcześniej. I oto własnie widzę – pisałem już o tym w Solidarnych2010 – jak nagle, w roli naczelnego eksperta od najnowszej historii świata i Europy, na ekranie pojawia się jedna z najmroczniejszych postaci peerelowskiej propagandy, Bogusław Wołoszański i odstawia najbardziej klasyczną, komunistyczną pogadankę o Richardzie Nixonie, ilustrowaną z jednej strony starymi filmami z wczesnych lat 70., a z drugiej materiałami CBA sprzed trzech lat, przedstawiającymi snującego się po korytarzach hotelowych ministrem Kaczmarkiem, i wykrzywioną w głupkowatym uśmiechu twarz Jarosława Kaczyńskiego.

Bogusław Wołoszański w formie reaktywowanej, jako wręcz magiczny efekt transformacji jednego zła w zło nowe. Oto nowy bohater nowych czasów. Pamiętam jak kiedyś te jego ‘Tajemnice XX wieku’, czy jak się nazywał ów komunistyczny gniot, wytwarzały wokół siebie taką aurę szybkiego, nowoczesnego dziennikarstwa. I mamy akurat dziś prawdziwe odrodzenie tego syfu. Nowe szybkie czasy znalazły sobie idealny symbol w postaci Wołoszańskiego i jego wykładów.

I z jednej strony oczywiście ta twarz i sposób w jaki ona się pojawiła w moim domu budzi pewną trwogę, ale jednocześnie nie mogę nie zauważyć, że to wszystko jest tak strasznie nieprawdziwe. Może dlatego, że zawsze oryginał jest lepszy od kopii, a może też z tego powodu, że ta kopia tak bardzo się wkomponowuje nie w zwycięstwo zła, ale jego upadek. I ta sytuacja każe mi nagle dość wesoło zauważyć, że oni mogą naprawdę żałować, że Wiesław Górnicki już nie żyje. Byłby dziś dla TVN-u jak znalazł. I od razu do głowy przychodzi mi żart, że niech się jednak Sekielski porozgląda. Niewykluczone że on miał jakieś dzieci. Idą ciężkie czasy. Mogą się przydać.

A zatem, jak by nie było, ja wszystko bardzo dobrze pamiętam i strasznie dokładnie widzę to co się wokół mnie dzieje. I dziś, kiedy stoimy wobec rocznicy śmierci Lecha Kaczyńskiego, jego żony, wielu jego przyjaciół, ale też i ludzi, którzy tak niefortunnie i fatalnie zaangażowali się swego czasu w proceder, który ostatecznie i ich samych unicestwił, chciałbym pewne rzeczy wspomnieć, a jednocześnie po raz kolejny zaapelować, byśmy pozbawili się złudzeń. Przynajmniej co do tych, którzy już się nie zmienią. Najwyżej na gorsze. A jedyne co możemy dla nich zrobić, to pokazać im, że cokolwiek zrobią i cokolwiek sobie zamierzą, jest już poza ich możliwościami. Bo muszą to zobaczyć – choćby dla swojego własnego dobra.