O Kaście z przecinkami i bez

 

      Ja mam oczywiście świadomość, że jest dziś wśród nas tyle interesujących zdarzeń, że to o czym zamierzam pisać w tę przedświąteczną sobotę, może nie robić na wielu z nas szczególnego wrażenia, ja natomiast od paru dni mam to coś w głowie i przyszedł właśnie na to czas. Otóż, jak pewnie wiemy, znany nam chyba dobrze, człowiek wielu ważnych funkcji przy praktycznie wszystkich dzisiejszych władzach, został skazany przez Kastę na szereg bardzo wysokich grzywien za nazwanie sędzi Gelsdorf oraz sędziego Rączkę – złodziejami. Wydający wyrok sędzia, uzasadniając wyrok, stwierdził wprawdzie, że wypowiadając zdanie, że „sędziowie, którzy są złodziejami, nie powinni mieć prawa do dalszego orzekania”, nie zarzucił Gelsdorf i Rączce, że kradną, bo „to byłby absurd”, natomiast ich w sposób oczywisty „znieważył”... No dobra, tu też tak jest nie do końca. Autor tego przedziwnego uzasadnienia powiedział coś więcej. Otóż, jest też możliwe, że Piotrowicz, kierując w stronę Gelsdorf i Rączki ową obelgę, nie miał akurat ich na myśli, ponieważ oni jednak mieli prawo odebrać ją jako uwagę osobistą, to stąd Piotrowicz ma się zamknąć i płacić.

       Na temat owego wyroku i jego uzasadnienia wypowiedzianych zostało już wiele słów, ja jednak mam wrażenie, że o jednej rzeczy zapomniano tu dokumentnie. Otóż, jeśli przyjrzeć się dokładnie wypowiedzianemu przez Piotrowicza zdaniu, jego przesłanie – nawet w zatrutych nienawiścią do PiS-u umysłach wspomnianych trzech sędziów – wcale nie jest przede wszystkim takie, że Gelsdorf i Rączka to złodzieje, ale – co jest jeszcze bardziej absurdalne – że sędziowie nie powinni orzekać. Popatrzmy może na zdanie takie: „Nauczyciele, którzy są idiotami, nie powinni uczyć”, czy „Wszyscy księża, którzy są pedofilami, powinni zostać pozbawieni święceń”. Owszem, jeśli ktoś ma umysł interesującej nas trójki sędziów, może sobie uznać, że owe zdania mówią nam w sposób dobitny i jednoznaczny, że wszyscy księża są pedofilami, podobnie jak nauczyciele idiotami, i mimo że przy pewnym wysiłku można na absurdalność owego przekazu machnąć ręką, to wciąż będzie on absurdalny. Nie można jednak w żaden sposób przekreślić absurdalności żądania, by wszyscy nauczyciele i wszyscy księża zostali pozbawieni prawa wykonywania swojego powołania, no a już z całą pewnością gdy chodzi o księdza Lemańskiego, Sowę, czy Kramera. A to właśnie miało miejsce w przypadku wyroku warszawskiego sądu.

       Pisząc swoją książkę o języku angielskim zwróciłem uwagę na zdanie „Kiedy policja dostała się do środka, wszyscy zostali zastrzeleni”, wskazując na zawartą w nim dwuznaczność polegającą na tym, że tak naprawdę, bez odpowiedniego kontekstu, nie wiadomo, czy bandyci już na policjantów czekali, czy może policja weszła za późno, bo już wszyscy nie żyli. Tak jest jednak tylko w języku polskim. W języku angielskim, dzięki użyciu albo czasu Past Perfect, albo Past Simple, możemy bardzo precyzyjnie określić, czy to policjanci weszli i wszystkich pozabijali, czy bandyci wcześniej swoje ofiary. Podobnie jest w przypadku zdania za które Gelsdorf i Rączka poprosili swojego kumpla sędziego, by im Piotrowicza odpowiednio załatwił. W języku polskim, owo zdanie gramatycznie pozostaje absolutnie dwuznaczne, a w przypadku klasycznych idiotów, jak sie okazuje, dwuznaczne również logicznie. Język angielski natomiast rozróżnia bardzo ściśle, a w dodatku ma w zanadrzu odpowiednie środki, by rozróżnienie to egzekwować w praktyce, a więc dwa rodzaje zdań podrzędnie złożonych dzielić na tak zwane defining i non-defining. Jeśli ja w języku angielskim napiszę zdanie: „Every teacher who is an idiot should be out of their profession”, w tym zdaniu nie ma absolutnie nic niejasnego. Tam nie ma słowa o tym, że każdy nauczyciel jest idiotą, a tym bardziej nie ma sugestii, by wszystkich nauczycieli pozbawić prawa do wykonywania zawodu. Jeśli jednak zdecyduję się przed „who” i „should: wstawić przecinki, otrzymujemy tak zwany
non-defining relative clause, a to nam tworzy przekaz, że nie dość, że każdy nauczyciel to idiota, to jeszcze uczyć mają nie nauczyciele, ale sędziowie, lekarze, a najchętniej młodzież szkolna. To, jeśli zdanie jest zapisane, gdyby jednak Stanisław Piotrowicz swoją opinię na temat sędziów-złodziei wyraził ustnie, wystarczyłoby, żeby między „sędziowie”, a „którzy” nie zawiesił głosu, by sprawa była oczywista, że on mówi tylko o tych sędziach, którzy coś ukradli, a nie o wszystkich, a więc być może nawet również o Rączce, czy Gelsdorf. Zawieszenie głosu, przynieść by mu, owszem, mogło kłopoty, ale do tego i tak kolega tych dwojga musiałby zamówić ekspertyzę u jakiegoś speca od modulacji mowy. A i tak, ów gest by go wyłącznie skompromitował.

        Póki co zatem, mamy dziś to co mamy i jedyne co możemy, to się dalej męczyć z kłamstwem, kłamstwem i jeszcze raz kłamstwem, włażącym tu przez wszystkie możliwe szczeliny i osobiście nie widzę choćby najmniejszego światła w tym okropnym tunelu i tylko czekać, aż Kasta zacznie skazywać ludzi tylko za to, że w danym momencie nie zawiesili odpowiednio głosu.