Chodzi Lisek koło drogi, czyli powrotny do jumy

Jak pewnie większość z nas zdążyła zauważyć, ostatnimi laty w Polsce, ale również w innych częściach współczesnej Europy, przede wszystkim w Niemczech, pojawił się element przedstawiający się jako artysta, a swoją działalność sprowadzająca do tego, by na przykład cierpiącemu na Krzyżu Jezusowi doczepić jakiś mniej lub bardziej obsceniczny element, albo wykopać w ziemi dziurę, następnie do tej dziury wleźć i zacząć odmawiać Różaniec, ewentualnie rozebrać się do naga i zacząć się onanizować przed obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej. Każdy tego typu incydent jest oczywiście najpierw nagłaśniany przez lokalny oddział „Gazety Wyborczej”, następnie kontestowany przez środowiska patriotyczno-kościelne, a wreszcie przedstawiane przez mainstream, jako emanacja wolnej artystycznej ekspresji gnębionej przez najczarniejszą katolicką reakcję. I tak ten proceder trwa w najlepsze od lat.

To co przedstawiłem wyżej – przyznaję, że w wersji mocno podkoloryzowanej – to zaledwie owa najbardziej prostacka, bo żerująca na najbardziej podstawowych religijnych emocjach, część współczesnej tak zwanej sztuki performerskiej, i trzeba przyznać, że w gruncie rzeczy mocno ograniczona, gdy idzie o liczbę zaangażowanych w nią wykonawców. No bo pomyślmy, kogo tu mamy? Jest oczywiście ta Nieznalska, a dalej już tak naprawdę nie wiadomo kto. No, ktoś tam z pewnością musi jednak być, bo temat ciekawy, nośny i gwarantujący medialny rozgłos, ale ja przynajmniej w tym momencie żadnego innego nazwiska przypomnieć sobie nie mogę.

Nie znaczy to jednak, że ów tak zwany performance kończy się na Nieznalskiej i paru aspirujących absolwentach miejscowych oddziałów ASP. Sztuka współczesna dziś, to coś, co musi spełniać jeden tylko warunek: ma gwarantować artyście szanse na choćby minimalnie skromny dochód przy jak najmniejszych kosztach. I tu oczywiście, już na starcie odpadają takie artystyczne gesty, jak oryginalnie namalowany obraz, piosenka o chwytliwej melodii, powieść o poruszającej serce fabule, czy zabawne (lub prawdziwie smutne) przedstawienie teatralne. Każde bowiem z nich wymaga zarówno umiejętności, talentu, jak i często ciężkiej pracy, a na to nie ma ani ochoty, ani warunków, ani czasu, ani przede wszystkim owego niezwykłego splotu przypadków, który przywykliśmy nazywać darem bożym. Cóż więc pozostaje? Otóż wyłącznie bezczelność, tępa determinacja i nadzieja, że przy pomocy tych dwóch czynników uda się przekonać jakiegoś głupiego i z reguły wrogiego nam urzędnika, że oto zdarzyło mu się odkryć coś prawdziwie wartościowego. Co? A to akurat jest już bez znaczenia, liczy się bowiem jedynie wrażenie. Jak już wspomniałem, dobry jest Jezus kopulujący ze smokiem, czy to w formie przedstawienia teatralnego, instalacji, powieści, czy obrazu, ale innych rozwiązań jest wiele. Powtarzam: chodzi wyłącznie o to, by urzędnik trzymający budżet na kulturę uznał, że ma do czynienia z czymś, czego on sam wprawdzie nie rozumie, a może nawet nie akceptuje, ale co z całą pewnością jest sztuką wysoką, no i żeby w związku z tym rzucił groszem.

Ktoś mnie spyta, co mi strzeliło do głowy, by się zajmować tymi hochsztaplerami i ich durnymi sponsorami, skoro wszystko mniej więcej i tak już zostało wyjaśnione w niedawnym tekście o budżetowej jumie. Otóż chodzi o to, że niemal w tym samym momencie, kiedy umieściłem na tym blogu tamten tekst, otrzymałem z zaprzyjaźnionych źródeł informację o artyście nazwiskiem Robert Lisek, niekiedy, zapewne dla dodania sobie powagi, z literką „B” w środku. Kto to taki ów Lisek? Czy jest to może człowiek, który rozbiera się do naga i kopuluje z figurą Matki Boskiej? Czy jest to może ktoś, komu artystyczna wizja każe maczać Hostię w psich odchodach? A może mamy do czynienia z artystą niezainteresowanym treściami religijnymi, natomiast dokonujący symbolicznych podpaleń stodół wypełnionych Żydami? Otóż nic z tych rzeczy. Artysta Lisek to w najlepszym razie ktoś, kto ma świadomość perspektywy znacznie dłuższej niż ta wyznaczana przez doraźną politykę, w najgorszym, zwykły, ledwo co aspirujący satanista, a tak naprawdę… przepraszam bardzo, ale muszę się tu odwołać do informacji przedstawionej przez niego samego:

„Robert B. Lisek to artysta wszechstronny, naukowiec, matematyk. Eksploruje granice technologii i chętnie korzysta ze wszelkich dostępnych mu środków (m.in. bioinżynierii, sztucznej inteligencji, hacktywizmu, radykalnych interwencji społecznych), aby rozszerzać pojęcie sztuki”.

I dalej:„Dzisiaj jest już uznanym na całym świecie interdyscyplinarnym artystą, którego prac nie da się jednoznacznie sklasyfikować i określić. Swoją twórczością przesuwa granice rozumienia sztuki trwale łącząc ją z nowymi technologiami. Uzupełnia sztukę nowych mediów o wciąż nowe środki ekspresji (jak biotechnologie i nanotechnologie.

Ponad setka wystaw na całym świecie, których był autorem, tworzy szeroki front jego zainteresowań, który ciągnie się od transhumanizmu, przez sztuczną inteligencję, po wpływ mediów na nasze życie. Każda z jego prac jest skomplikowanym tworem, który w trafny sposób opisuje współczesną kondycję człowieka”.

Jeszcze? Bardzo proszę:

„Lisek zajmuje się również zagadnieniem transhumanizmu, czyli rozwijania ludzkich możliwości przy pomocy technologii, aby w końcu stworzyć ponad- (tudzież trans-) człowieka. W swojej pracy ‘Capital’ skupił się właśnie na stworzeniu obiektu, który będzie zupełnie nowym gatunkiem. W tym celu przebadał kod paru różnych wirusów i połączył je z kodem własnego DNA. W ten sposób pokazuje ograniczenia człowieka i sposoby ich przekraczania, oraz rozwija wizję przyszłości, w której ewolucją człowieka sterować będziemy przy użyciu technologii.

Jest również aktywnie działającym naukowcem, związanym z wrocławską Katedrą Logiki i Story Lab na University of Texas w Dallas. Zgłębia zagadnienia teorii grafów, teorii złożoności, zbiorów częściowo uporządkowanych, jeżdżąc po świecie z wykładami”.

Ktoś się zapyta, jaki to ostatecznie rodzaj sztuki kryje się za tym bełkotem? Otóż na to również pada odpowiedź. Owa sztuka to: „Radical Art Strategies, Critical Art, Software Art, Hacktivism, Tactical Media, BioArt, Performance Art; Contemporary Art, Post-Conceptual Art, Meta-Media Art”, wszystko, jak w oryginale, a więc z wielkich liter.

Ponieważ Lisek jest również muzykiem, jest też i muzyka: „Electronic music, Noise, Contemporary music, Spectral music, Stochatistic music, Concret music, Musica futurista”. Ja mam akurat trochę kłopot z owym „concret”, no ale to jest już moje skażenie zawodowe, więc się nie będę nad tym zatrzymywał.

No ale, jak już wcześniej zostało wspomniane, jest Lisek również naukowcem. W jakiej dziedzinie nauki on robi? Proszę uprzejmie: „Theory of Ordered Sets, Combinatorics, Algebra,
Systems Science, Artificial General Intelligence, Knowledge Representation and Discovery in Databases, Generalized Information Theory, Complexity Theory; Philosophy of Science, Foundations of Mathematics and Computer Science, Logic, Epistemology, Methodology of Science”.

Ktoś mi pewnie teraz powie, że ja nie mam najmniejszego powodu, by się zajmować jakimś wariatem, który założył internetową stronę i wypisuje dyrdymały, które jeśli w ogóle wykraczają poza przestrzeń jego opętanego umysłu wywołują wyłącznie wysoko uniesione brwi. Otóż nic z tego. Lisek, jak się dowiadujemy, to uznany przez najróżniejsze gremia artysta, a mówiąc o gremiach mam też na myśli takie instytucje, jak Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, czy Komitet Badań Naukowych, przedstawiany jako „naczelny organ administracji rządowej do spraw polityki naukowej i naukowo-technicznej państwa”. To te właśnie jednostki kulturalne, o takiej pozycji w państwie, kupiły towar oferowany przez Liska.

No a mimo to, jestem pewien, że każdy z nas czuje ów smród kłamstwa, kłamstwa niewyobrażalnego, kłamstwa modelowo wręcz bezczelnego, kłamstwa, które zasługuje wyłącznie na staropolskiego kopa w dupę i strzał w ryj. I nie mam wątpliwości, że taka postawa byłaby jedynie słuszna. Bo ja oczywiście rozumiem, że mamy takiego Liska, który zjawia się w jakimś urzędzie rozdzielającym fundusze na rozwój kultury i sztuki z grubą teczką jakiś dyrdymałów, czy to w postaci zadrukowanych kartek A-4, czy płyt CD i DVD i informuje jednego czy drugiego durnia, że on właśnie „zajmuje się zagadnieniem transhumanizmu, czyli rozwijania ludzkich możliwości przy pomocy technologii, aby w końcu stworzyć ponad- (tudzież trans-) człowieka”, i ma taki oto problem, że jeśli natychmiast nie dostanie na swoje prace kilku kawałków, to sztuki nie będzie, a ów dureń, w szczerym przekonaniu, że ma do czynienia z prawdziwym artystą, to gówno bez mrugnięcia okiem kupuje. My jednak jesteśmy bardziej dociekliwi i chcielibyśmy ową sztukę choćby przez chwilę poczuć, czy to wzrokiem, czy uchem, czy dotykiem. A zatem może posłuchajmy. Oto jesteśmy na youtubie, gdzie Lisek jak najbardziej umieszcza swoje dzieła:

Jestem pewien, że to wystarczy. Nie mam najmniejszych wątpliwości, że każdy z nas widzi, z czym my tu mamy do czynienia. Wiem też – ja to po prostu wiem – że to co tu widzimy i słyszymy wyjaśnia nam dokładnie wszystko, co ewentualnie wymagałoby wyjaśnienia. Ten człowiek jest albo chory, albo cwany w sposób dotychczas światu nieznany. Tymczasem my, mieszkańcy planety Ziemia, stajemy wobec tego rodzaju zjawisk kompletnie bezradni. I cóż możemy na coś tego typu wymyślić? Jak możemy zaradzić tego rodzaju najbardziej porażającemu kłamstwu? Otóż ja, owszem, mam na to odpowiedź. Proszę mianowicie zwrócić uwagę na to, ile wyświetleń zaliczyła wyżej przedstawiona komedia. Kiedy piszę ten tekst, jest ich 161. Otóż 161 razy komuś – niewykluczone, że samemu Liskowi i mnie – zechciało się obejrzeć choćby jedną sekundę artystycznej pracy niejakiego Roberta B. Liska. Przepraszam bardzo, ale ja też mam swój profil na youtubie i zdarzyło mi się nawet zamieścić tam parę wyprowdukowanych przez siebie filmików. Otóż tam nie ma nic szczególnego, jakieś migawki z koncertów, parę wspomnień z wakacji, jeden zabawny filmik z naszym psem, ale każdy z nich – każdy! – zalicza więcej obejrzeń, niż popisy Liska. Tyle że mi ani w głowie, by z tymi moimi prezentacjami uderzać do Instytutu Badań Naukowych, ogłaszać, że jestem naukowcem i prosić o granty na kolejne.

Na sam koniec mam jeszcze coś naprawdę porażającego. Otóż ponieważ bardzo mnie zainteresowało to, że ów Lisek przedstawia się, jako „scientist”, zwróciłem się do mojego kumpla-artysty Marka Kamieńskiego – swoją drogą tego samego, którego obrazy znajdują się na okładkach większości z moich książek – człowieka wybitnie wrażliwego i wykształconego, by mi wyjaśnił, o co chodzi z tą nauką. Czemu nagle Lisek jest naukowcem? Otóż, jak twierdzi Kamieński, w tej chwili sytuacja budżetowa jest taka, że sztuka się lepiej sprzedaje, jeśli zostanie podpięta pod działalność naukową. Ja oczywiście tego nie rozumiem, ale tak to podobno wygląda. Jeśli Lisek zwraca się do ministra o granty i mówi, że maluje obrazy, tworzy artystyczne projekty, pisze muzykę, może oczywiście coś dostać, ale wciąż niewiele. Wystarczy natomiast, że on właściwego urzędnika poinformuje, że każde z tych dzieł jest jednocześnie projektem naukowym, a fundusze popłyną najszerszym strumieniem. I stąd się wziął ów „matematyk”. Stąd ów „scientist”. I stąd ta „algebra”. To stąd wreszcie owo niezwykle komiczne „combinatorics”. Tak to się bowiem robi w Chicago.

A już na sam koniec, gdyby ktoś pomyślał, że my tu jesteśmy tacy wieśniaccy i niedzisiejsi, to niech się Lisek przygotuje na coś, co dla niego pozostanie nieosiągalne do zasranej śmierci, choćby skonstruował maszynę dzięki której będzie potrafił pierdzieć nie jednym, ale wszystkim otworami, jakimi go obdarzył Dobry Bóg. Oto sztuka prawdziwa, która istnieje sama z siebie, bez grantów i cwaniakowania u klamek przygłupich urzędników. Za trudne? Dobra. Niech zatem nasz Lisek spróbuje numeru z czerwoną chusteczką, który pokazałem tu bardzo niedawno. Też zbyt skomplikowane? To przepraszam bardzo, ale ja wysiadam i oświadczam, że jeśli nowy rząd PiS-u nie doprowadzi tych złodziei do takiej nędzy, że im nie pozostanie nic innego, jak żebrać na ulicy o papierosa i słoik rosołu, to ja przy kolejnej okazji prędzej zagłosuję na mojego psa, niż na nich. A teraz zakładam mu obrożę, i idę na spacer do parku. A my słuchamy Matmos. Może być bez Bjork.



Jak już tu zapowiadaliśmy, w przygotowaniu jest kolejny wybór moich felietonów, tym razem z okresu „posmoleńskiego” pod roboczym tytułem „Palimy licho, czyli o TymKtóryNiePrzepuszczaŻadnejOkazji”. Nakład poprzedniego, o siedmiokilogramowym liściu, jest już na wyczerpaniu. Kto nie ma, niech się spieszy, bo jest szansa, że już wkrótce będzie dostępny tylko ten nowy, a głupio byłoby się spóźnić. Do końca obowiązuje cena promocyjna 15 zł. Kto już jednak to co chciał, ma i żadnych nowych planów wobec tych feleitonów nie ma, bardzo proszę o wsparcie dla tegobloga. Bez niego nie pociągniemy. Dziękuję