Wojna

30. rocznica wprowadzenia stanu wojennego i śmierci dziewięciu górników z Kopalni Wujek, choć z początku wydawała się świetną okazją do wywołania poważniejszych refleksji i powiedzenia kilku mocnych myśli, w rezultacie okazała się jedynie czymś co kogoś, czyim codziennym zajęciem jest łączenie myśli w słowa, a słów w zdania, wyłącznie wiąże i spala, zanim jeszcze pojawiła się okazja, by wydobyć z siebie choć jedno westchnienie. Szykowałem się do tego dnia, który wczoraj minął, od dłuższego już czasu, a już zwłaszcza od dnia, kiedy z moim kumplem LEMMINGIEM udaliśmy się pod Kopalnię i tam spotkaliśmy Stanisława Płatka, który nam opowiedział, jak się żyje 30 lat po tym, jak najpierw cudem uniknęło się śmierci z rąk państwa i jego służb, a następnie stało się twarzą w twarz naprzeciwko dowódcy plutonu ZOMO z pogruchotanym i zalanym krwią ramieniem, i wiedziało, że teraz to już litości nie będzie.

No i nadszedł ten dzień, i okazało się, że przez te lata, a już zwłaszcza przez ostatnie miesiące, wszystko stało się tak straszliwie oczywiste, że aż trywialne… i wychodzi na to, że naprawdę nie ma tak prostych słów, które byłyby w stanie opisać coś tak dramatycznie prostego właśnie.

Minęło najpierw dziesięć lat, potem kolejnych dziesięć, i dalsze dziesięć, i jesteśmy nagle tu gdzie nas widać, a mi już jest zwyczajnie wstyd, by po raz nie wiadomo który załamywać ręce nad czymś tak banalnym, jak obrazem Polski podzielonej równo na dwa obozy – jeden, w blasku świec i w kompletnym zapatrzeniu, wznoszący biało-czerwone sztandary i, w poszukiwaniu ratunku, śpiewający słowa Roty, i drugi, w blasku świateł i w równie pełnym zapatrzeniu, również w poszukiwaniu ratunku, przemierzający pasaże handlowych galerii. Kiedy jedni krzyczą: „Polska, Polska, Polska” – a gdzieś z boku dobiega pomruk: „Faszyzm”, a drudzy – widząc prawdopodobnie, że i tak już nic z tego nie będzie – zwracają się już bezpośrednio do tych, co akurat mają władzę i siłę, i proszą o to, by zechcieli się nami zaopiekować. Za jakąkolwiek cenę.

We wczorajszym tekście wspomniałem o Januszu Palikocie, który właściwie już zupełnie otwarcie zwrócił się do symbolicznego pana Schmidta o to, by, gdyby nagle w Polsce doszło do przejęcia władzy przez Prawo i Sprawiedliwość, zechciał nasz kraj wziąć w zarząd. I oczywiście łatwo jest – sam uległem tej pokusie – uznać, że oto mamy zdrajcę, którego wystarczy rozstrzelać, czy powiesić, i nastanie sprawiedliwy spokój. Ale przecież to nieprawda. Palikot wcale nie jest przyczyną, lecz skutkiem. To nie on tworzy świat. To świat stworzył jego. On nie jest chorobą, on jest zaledwie choroby objawem. Gdyby świat był zdrowy, zarówno sam Palikot, jak i wszyscy ci, uważają, że Polska jest wyłącznie echem jakichś naszych starych kompleksów, zostaliby z tej Polski usunięci, jeszcze zanim dali się poznać.

30. rocznica ogłoszenia stanu wojennego, wbrew wszelkim pozorom spokoju, zastaje Polskę w stanie praktycznej wojny. Wojny w najbardziej klasycznym rozumieniu, jako agresji i obrony, z agresorem jak najbardziej zewnętrznym, wspomaganym przez lokalnych kolaborantów – i to obojętnie, czy to działających z pobudek wyższych, czy niższych – i zwykłych głupców, dla których i tak wszystko zawsze się sprowadzało do konsumpcji, i których wszędzie jest cała masa, z tą różnicą, że gdzieś w Niemczech, we Francji, czy Holandii tę masę tworzyła głównie obca imigracja, a u nas są to niemal wyłącznie tak zwani „nasi”. Symbolem tej wojny jest przede wszystkim oczywiście wrak rządowego samolotu spoczywający gdzieś pod Smoleńskiem we krwi zamordowanych Polaków, i wszystko, co się wokół niego dzieje, a więc z jednej strony cały ów zgiełk mający zagłuszyć owo wołanie o prawdę i sprawiedliwość, a z drugiej ten nieustanny szept modlitw.

Wczoraj przed Kopalnią Wujek odbywały się rocznicowe uroczystości, a ja tam nie poszedłem. Planowałem być na miejscu już od dłuższego czasu, jednak ostatecznie nie poszedłem. Powiem szczerze, że przede wszystkim bałem się, że ów dysonans między prawdą tego miejsca a kłamstwem oficjalnego przekazu, który tam niewątpliwie na mnie czekał, wyprowadzi mnie z równowagi i już nie będę umiał skupić się na tym, co naprawdę ważne. A więc na fakcie, że mija 30 lat od tamtych wydarzeń i wszystko jest jasne jak nigdy przedtem. Wszystko jest takie jasne i takie czyste i takie oczywiste. Tych dziewięciu zastrzelonych wtedy, tych 96 rozerwanych na strzępy dziś, i to całe tak bardzo brutalne kłamstwo, które te dwa wymiary już na zawsze połączyło.

A i tak jednak nie udało mi się uniknąć tego bólu. Wieczorem, trochę zaciekawiony może jakimiś obrazkami sprzed świętującej Kopalni, zajrzałem do telewizora i wprawdzie tego akurat nie znalazłem, natomiast trafiłem na rozmowę trzech bohaterów naszej historii – Zbigniewa Romaszewskiego, Zbigniewa Janasa i Jana Rulewskiego z bohaterem już historii mniej naszej, dziennikarzem TVN-u Maciejem Knapikiem. Tematem rozmowy – tak, tak – była kwestia braku odpowiedzialności autorów stanu wojennego za ich zbrodnie, a konkretnie, pytanie, jak w ogóle mogło do tego dojść, że ani Wojciech Jaruzelski, ani Czesław Kiszczak, ani Jerzy Urban ani w gruncie rzecz nikt z nich, nie poniósł jakiejkolwiek odpowiedzialności za to zło. 30 lat po tamtych wydarzeniach, 20 lat po odzyskaniu przez Polskę wolności… no i 10 lat po powstaniu pierwszej prawdziwie profesjonalnej telewizji informacyjnej, nadszedł czas na rozpoczęcie poważnej dyskusji na temat tego, dlaczego? Nie umiem powiedzieć, do czego ostatecznie panowie doszli, bo odpowiednio wcześnie wyłączyłem telewizor, ale wydaje mi się, że mogę mieć tu pewne podejrzenia. Otóż w pewnym momencie, widząc, jak trudna i skomplikowana jest ta sprawa, red. Knapik zaproponował następujące wyjaśnienie tego wstydu. Mianowicie, żeby zrozumieć powody, dla których Jaruzelski i Kiszczak zdychają dokładnie tak jak większość z nas, należy się cofnąć jeszcze do początku lat 90-tych, kiedy to Jarosław Kaczyński – tak, on! – zamiast starać się o postawienie przed odpowiednim trybunałem Kiszczaka, Jaruzelskiego, czy Urbana, zajmował się paleniem kukły Lecha Wałęsy…

Nie. To nie był moment w którym wyłączyłem telewizor. Zanim to zrobiłem, poczekałem jeszcze na to, co powie, jak na te słowa zareaguje Zbigniew Romaszewski. Dopiero gdy zobaczyłem, że on nie powiedział na to nic, i tylko patrzył w kompletnym milczeniu prosto przed siebie, by wreszcie się ożywić, kiedy Zbigniew Janas – kiedyś maszynista kolejowy i elektromonter, następnie wieloletni działacz najpierw Unii Wolności, a potem Partii Demokratycznej, a dziś właściciel firmy „Zbigniew Janas Konsultacje Doradztwo” – zarzucił mu, że jako człowiek PiS-u, reprezentuje interes partyjny, podczas gdy on przecież nigdy z PiS-em nie miał nic wspólnego, lecz jest zwykłym polskim patriotą. Jak każdy. Dopiero wtedy.

No więc to jest Polska, która tak boli. To ona. Z tymi górnikami, tym Knapikiem, tym Janasem i Romaszewskim, tym samolotem, tymi marszami, tym gniewem i tym śmiechem. Przede wszystkim jednak z tym szyderstwem, z tym kłamstwem i z tym bezczelnym spojrzeniem prosto w oczy. I z tym wszechobecnym oślepiającym nas światłem, niesionym przez tego kto je niesie. Niemal od samego początku.

Jest oczywiście niewesoło, ale za to Święta, a z nimi wieczna nadzieja na zwycięstwo, wciąż przed nami. Zachęcam do kupowania książki o siedmiokilowym liściu – czy to na prezent, czy ot tak, na zimowe wieczory – i proszę o wspomaganie tego bloga finansowo pod podanym obok numerem konta. Dziękuję.