Gdańsk napada

Pisałem już o tym tu na pewno, a niewykluczone, że i niejeden raz.. No i przyszła pora, żeby znów kto nie wie, się dowiedział. Otóż amerykańskie miasto Newark w stanie New Jersey jeszcze w latach 50. ubiegłego wieku stanowiło perłę Wschodniego Wybrzeża i według niemal powszechnych prognoz, miało wszelkie podstawy, by któregoś dnia osiągnąć pułap wyznaczany dotychczas czy to przez Nowy Jork tu, czy Los Angeles tam.

I oto w pewnym momencie władzę w mieście przejęła mafia. Jaka? Tego akurat nie wiem, ale chodziło o prawdziwą mafię, jaką znamy z filmów. Ludzie głupi i naiwni mówili wówczas, że akurat tu nie ma powodu do niepokoju. Wręcz przeciwnie – co jak co, ale ten rodzaj protektoratu, nawet jeśli oparty na zbrodni i przemocy, potrafi zadbać o swoje. Właśnie – o swoje. Bo najgorzej jest wtedy, gdy nasze sprawy powierzamy czemuś tak abstrakcyjnemu jak państwo, gdzie nikt nie jest za nic odpowiedzialny i nikt nie czuje się niczego właścicielem. Gdzie pustka powstała z tego chorego niedookreślenia musi zostać czymś wypełniona, a to coś najczęściej oznacza gnuśność i korupcję. A zatem, niech rządzi mafia. Przynajmniej zlikwidują przestępczość.

No i stało się tak, że za miasto wzięli się gangsterzy, i w ciągu zaledwie paru lat doprowadzili to miejsce do takiego stanu, że stamtąd wszyscy normalni mieszkańcy pouciekali, a na miejscu zostali tylko gangsterzy i narkomani, a między nimi kursujące wśród zrujnowanych osiedli grupy czarnych dealerów.

Nie byłem nigdy w Stanach, a tym bardziej w Newark, więc jak idzie o moje własne doświadczenie, ani nie wiem, jak tam się sytuacja przez lata zmieniała, ani jak tam sprawy się mają dziś. To co opisałem powyżej, znam z pewnego dokumentalnego filmu, który wiele lat temu miałem okazję obejrzeć w telewizji, no i akurat od tamtego czasu nie dotarły do mnie żadne wiadomości, co do tego, by Newark miał doganiać otaczający go świat.

Nie byłem w Newark, natomiast kilka razy byłem w Gdańsku, pierwszy raz jeszcze w latach 80., a więc czasach rozpasanego PRL-u. Kiedy z dzisiejszą panią Toyahową jeszcze byliśmy młodzi i bezprzytomnie w sobie zakochani, lubiliśmy jeździć na wakacje na Półwysep Helski, a stamtąd okazyjnie autostopem do Gdańska, czy to tak bez powodu, czy z okazji dorocznie tam organizowanego Jarmarku Dominikańskiego. I pamiętam, że w tamtych latach Gdańsk, w porównaniu z resztą Polski, to był cały świat. Ponieważ nie mieliśmy ani za bardzo możliwości, ani zwyczaju jeżdzić w tamtych latach po świecie, owe coroczne wakacyjne pobyty w Gdańsku stanowiły dla nas namiastkę jakiejś Francji, Portugalii, czy Londynu. Czekałem na ten Gdańsk, bo wiedziałem, że tam poczuję Europę, a przy okazji kupię sobie jakieś, normalnie niemożliwe do zdobycia, płyty, czy książki. Właśnie tam, w Gdańsku.

W nowej Polsce wróciłem do Gdańska stosunkowo późno. Nie pamiętam dziś, który to był rok, ale pojechaliśmy tam przy okazji koncertu Roda Stewarta w Stoczni Gdańskiej. Poza Stewartem z tego wydarzenia zapamiętałem dwie rzeczy. Pierwsza to taka, że prezydent Gdańska – który jak najbardziej potrzebował się podczas tamtego występu zaprezentować – to zwykły bałwan. Druga natomiast – znacznie poważniejsza – że po tamtym Gdańsku, pięknym, europejskim, cudownie kolorowym mieście z lat PRL-u, nie został ani jeden ślad. Pamiętam, że po skończonym koncercie mieliśmy jeszcze z trzy godziny do pociągu, więc postanowiliśmy poszukać jakiejś knajpy, by coś przekąsić. Pamiętam, był środek lata, czas wakacji, a wokół to ciemne i kompletnie opuszczone miasto. Szliśmy tymi pustymi ulicami, rozglądając się za jakąś lepszą, a potem już tylko jakąkolwiek restauracją, a wokół jedyne światła to były światła banków. Po niemal godzinie trafiliśmy na otwartą restaurację – przyznaję – pomijając nieczynny kibel – bardzo dobrą, zjedliśmy i poszliśmy na pociąg. Na dworcu to samo. Ciemno, pusto, żadnej informacji. Zupełnie jakby ktoś chciał starym Niemcom zrobić najbardziej okrutny żart.

Później, po latach, znów pojechaliśmy do Gdańska, z jakiegoś dziś już dla mnie niezidentyfikowanego powodu, i efekt był podobny. Przy okazji pojechaliśmy do Sopotu, żeby choć na chwilę zanurzyć nogi w morzu, ale ponieważ tam był taki tłum ludzi, a jednocześnie woda była pokryta jakimś, już z daleka wyglądającym na trujący, syfem, że zawróciliśmy na pięcie i poszliśmy do restauracji w tak zwanym „Grandzie”. Tam nam najpierw dali jakieś zepsute piwo, potem nas otruli, i na tym się ta przygoda skończyła.

Więcej okazji, by pojechać do Gdańska, nie miałem. Była tam natomiast w zeszłym roku pani Toyahowa. Tuż przed Euro 2012 zorganizowano tam jakąś konferencję dla nauczycieli, no i ona została tam wysłana. I to właśnie po powrocie stamtąd powiedziała mi coś dla mnie absolutnie porażającego, a w jej akurat ustach brzmiącego, jak najbardziej ordynarne przekleństwo. Że ona już woli Katowice. Piszę te słowa, o tym, że dla niej wówczas Katowice wydały się miastem bardziej przyjaznym od Gdańska, i że dla mnie stanowiło to kompletny szok, z tego powodu, że dotychczas żona moja, jeśli formułowała jakiekolwiek marzenia, to przede wszystkim to jedno – jak najszybciej opuścić Katowice. Na rzecz czegokolwiek.

Ja wiem, że to co ja tu piszę, będzie budziło co najmniej kontrowersje. Doświadczenie mnie uczy, że jest w Polsce mnóstwo ludzi – i to nie tylko Gdańszczan – którzy uważają że Gdańsk to najpiękniejsze polskie miasto. Niedawno na przykład mój kumpel Michał Dembiński ogłosił konkurs na najładniejszą polską ulicę, i sam zaproponował którąś z ulic właśnie w Gdańsku. Przyznam, że z tego, co miałem okazję sam widzieć kilka lat temu, i z tego co mi opowiada pani Toyahowa, relacjonując swój zeszłoroczny pobyt w Gdańsku, wynika, że za tym zachwytem stoi jakieś wyjątkowo perfidne szaleństwo. Nie ma tu akurat miejsca, bym miał dokładnie opisywać swoje i jej wrażenia jak idzie o tę niegdysiejszą metropolię, a poza tym i tak jestem pewien, że na każdy mój argument pojawi się dziesięć kontrargumentów, więc nie będę się niepotrzebnie napinał. Fakt jest taki, że każdy kto przyjedzie dziś do dziś do Wrocławia, Poznania, Krakowa, Kielc, Lublina, ale też Żor i Mikołowa… więcej – do Katowic! – będzie mógł liczyć na znacznie więcej zwykłego, niezobowiązującego relaksu i czystej przyjemności, niż przy okazji wizyty w Gdańsku.

Czy jest możliwe, że ja, kiedy przedstawiam tę swoją ocenę, mogę się mylić? Czy to możliwe, że za obserwacjami, które poczyniłem sam, ale też brała w tym udział moja żona, stoi jakieś fatalne uprzedzenie. Powiem uczciwie, że jeszcze kilka dni mógłbym się zgodzić, że faktycznie, coś tu jest może być z nami nie tak. Coś o czym my akurat nie wiemy. Jeszcze kilka dni temu. Jednak niedawno Polska została wręcz oplakatowana obrazkami przedstawiającymi polskiego premiera, pochodzącego jak najbardziej z Sopotu, na meczu piłkarskim, jak najbardziej w Gdańsku, w towarzystwie jak najbardziej prezesa gdańskiego sądu i szefa jak najbardziej gdańskiej prokuratury, a mnie już nie pozostaje nic innego, jak się zacząć zastanawiać, jak mogła się rozwijać sytuacja w mieście Newark na przełomie lat 50. u 60., zanim zaczął się ów exodus. Ponieważ wiem, że dzisiejsze czasy – a nie dotyczy to tylko Polski – niemal z dnia na dzień autoryzują zwyczaje, które jeszcze dziesięć lat temu były powszechnie wręcz nie do pomyślenia. A więc, niewykluczone, że wtedy to się odbywało mniej spektakularnie. To znaczy, jest bardzo możliwe, że burmistrz Newark nie pokazywał się w sytuacjach towarzyskich z szefem sądu i prokuratury. Że to wszystko odbywało się dużo bardziej dyskretnie. Natomiast nie mam wątpliwości, że owo głoszone tu i ówdzie przekonanie, że mafia potrafi tak samo, tyle lepiej, to bardzo gruby idiotyzm. I że każdy kto będzie chciał tę teorię przetestować na ludziach, nie może wygrać.

Dlatego też mam głębokie przekonanie, że jak idzie o Gdańsk, to ja i moja żona mamy rację, a nie Ci, którzy mówią, że Gdańsk to super fajne miejsce. Mogę się najwyżej zgodzić co do jednego. Że tego co my już wiemy, jeszcze tak w powszechnie dostępnej perspektywie wyraźnie nie widać. Jednak zapewniam, że to już jest zaledwie kwestia najbliższych lat.

Z tego co widzę, jak idzie o książki, wszyscy, co chcieli je sobie kupić - to je kupili. Przynajmniej na razie. One oczywiście wciąż tu są, niemniej, póki co, bardzo proszę w miarę możliwości wspierać ten blog finansowo pod podanym obok numerem konta. Dziękuję.