O sikaniu, czytaniu i przeżywaniu

 

        Jeszcze w czasach gdy brałem aktywny udział w targach książki, pamiętam jak pewnego razu w Arkadach Kubickiego podszedł do stoiska czytelnik, wziął do ręki moją książkę o muzyce, przejrzał i zapytał mnie jakie ja mam kompetencje by zajmować się tym tematem. Ponieważ z tego pytania zrozumiałem, że chodzi mu o muzyczne wykształcenie, odpowiedziałem, że moje kompetencje są zbliżone do tych jakie prezentują Wojciech Mann, Piotr Kaczkowski, Marek Sierocki, czy Marek Niedźwiecki, tyle że wzmocnione przez coś co się nazywa wrażliwością oraz osłuchaniem. Czy moje wyjaśnienie owemu panu się spodobało, czy nie, tego nie wiem, bo on zaledwie pokiwał głową i się oddalił, natomiast owa przygoda pozostaje w mojej pamięci i powiem szczerze że z każdą chwilą coraz częściej każe mi się zastanawiać nad pewnym bardzo powszechnym zjawiskiem – o którym tu swoją drogą już kilka razy było – a mianowicie potęgą autorytetu.

         A problem polega na tym, że wbrew temu co wydawało się wspomnianemu czytelnikowi, jemu tak naprawdę wcale nie chodziło o to, jakie ja mam kompetencje, by pisać o muzyce, ale kto mnie w tej kwestii skutecznie autoryzuje. Kompetencje bowiem, gdy chodzi o coś tak niedookreślonego jak literatura, muzyka, film, czy sztuki plastyczne, tak naprawdę nie mają i nigdy nie miały żadnego znaczenia. Trzymając się już może tylko muzyki, i dla uproszczenia tylko tej współczesnej, proszę zwrócić uwagę, że tak naprawdę owych pereł jest tam naprawdę niewiele. Nawet gdy chodzi o artystów wybitnych, oni też mieli swoje lepsze i gorsze chwile. Artystów którzy przez swój cały okres twórczości nie mieli chwili spadku formy, można policzyć na palcach jednej ręki. Nawet Beatlesi, nawet The Smiths, nawet Dylan od czasu do czasu wypuścili coś, co mógł wypuścić dosłownie każdy.

       No ale dobrze, nawet jeśli któryś z nich potrafił stworzyć tę jedną przysłowiową perłę, to chwała mu. Niech mu to świat pamięta, jak się pamięta to jedno zasadzone drzewo, jeden postawiony dom i jednego poczętego syna. Zdecydowana większość to wyłącznie efekt owej wspomnianej przeze mnie autoryzacji. I teraz, skoro rozmawiamy o tym co komu wolno i kogo należy słuchać, chciałbym powiedzieć, że jedyne co możemy zrobić, to zaopatrzyć się w swoją własną wrażliwość i wiarę w siebie, i owszem, słuchać wszystkich, ale ze stałą świadomością, że ostateczną decyzję podejmujemy sami za siebie i nikomu nic do tego. Najgorszą rzeczą jaką możemy zrobić to zdać się na niesławny, publikowany kiedyś, o ile dobrze pamiętam, przez „Newsweeka” tak zwany „poradnik inteligentna”, gdzie ludzie jak najbardziej autoryzowani przez inne autorytety tłumaczyły nam, co mamy myśleć jeśli zależy nam na tym, by pozostać w Kręgu.

      To o czym piszę, jak mówię, chodzi mi po głowie od lat i z bólem serca stwierdzam, że przez cały ten czas nie potrafiłem znaleźć odpowiedniego przykładu, który by mógł skutecznie zilustrować ową prawdę. I oto, proszę sobie wyobrazić, że w tych dniach pewną karierę w Internecie zrobił obraz artystki o nazwisku Agata Bogacka, jednak powodem owej kariery nie był jej talent, lecz fakt że jedna z jej prac, przedstawiająca sikającą kobietę, poszła za 118 tys. zł. Ja oczywiście biorę pod uwagę, że ta suma, zdecydowanie wygórowana, została wyłożona z cudzych pieniędzy, a chodziło nie o to, by się owym obrazkiem zachwycać, tylko w ten sposób wypromować pewien typ wrażliwości, a co za tym idzie, zrobić więcej miejsca dla pewnego typu ideologii. Jestem jednak pewien, że są wśród nas ludzie, którzy są szczerze przekonani, że obraz Bogackiej jest naprawdę piękny, a kto wie, czy też nie stanowi prawdziwego dzieła sztuki, i którzy gdyby tylko mieli odpowiednie możliwości finansowe, to by sobie to kupili choćby i za 20 tysięcy. Dlaczego? Bo tak to właśnie działa. I to działa na wszelkich możliwych płaszczyznach, o których mówimy że są nie do końca wymierne. Nikt z nas nie kupi spodni, gdzie jedna nogawka jest dłuższa od drugiej, butów z odłażącą podeszwą, czy domu z przeciekającym dachem – choć kto wie, na co ludzie są gotowi w dzisiejszych czasach – natomiast we wszystkich innych dziedzinach, wystarczy tylko zapoznać się z opinią mądrzejszych.

       No ale popatrzmy może na wspomniany obrazek. Kobieta oddaje mocz:

        Jak mówię, za to coś ktoś wyłożył 118 tys. zł., a ja już się tylko mogę domyślać, że jeśli w kolejnej pracy Bogackiej ta pani będzie już robiła kupę, to 20 tys. może stać się faktem.

        No i ktoś mnie w tym momencie, śladem tamtego czytelnika, zapyta, jakie ja mam kompetencje, żeby oceniać Bogacką. Czy ja może sam potrafię ładnie rysować, czy może ukończyłem odpowiednie studia, czy wreszcie obracam się w środowisku artystów i od nich czerpię odpowiednią wiedzę. Otóż nie. Mam wprawdzie jednego kumpla artystę wybitnego, ale przede wszystkim o tym, że on jest wybitny nie dowiedziałem się z „Newsweeka”, a poza tym moja wiedza wynika z, jak mówię, czegoś czego nie dostanę od nikogo, a mianowicie z prostej wrażliwości. Proszę na przykład spojrzeć na to i powiedzieć mi, czy gdybyście mieli do wydania 118 tys. zł., to czy wydalibyście je na Bogacką, czy na to. A jeśli już się zdecydujecie, to namiary podam Wam w jednej chwili. Mam blisko, wystarczy że Was skontaktuję z moją synową. Jedyne co ją łączy z Bogacką to to, że też zawsze lubiła rysować.